KOSTIUMY

KOSTIUM DO TAŃCÓW OPOCZYŃSKICH

Charakterystyczną cechą stroju opoczyńskiego jest umiar w kroju i kolorycie a także w ozdobach – szczególnie koło Opoczna i Studzianny. Równocześnie jednak strój opoczyński odznacza się bogactwem splotów tkackich rozwiniętych w północnej części regionu opoczyńskiego.

MĘSKI

Nakrycie głowy – rogatywka, kapelusz filcowy, a przede wszystkim czapka maciejówka (kaśkiet) – zależne od pory roku i przedziału czasu historycznego. W Zespole „Harnam” jest to kapelusz filcowy przyozdobiony klamerkami i kwiatami.

Koszula – o kroju przyramkowym, szyta z białych samodziałów. Te starszego typu koszule miały wykładany kołnierzyk i symetryczne rozcięcie na piersiach, związywane są pod szyją tasiemką lub zapinane na guzik. Harnamowscy tancerze noszą pięknie, barwnie haftowane koszule (haftowane na kołnierzyku, piersiach, mankietach). Kołnierzyk jest prosty, niewielki.

Kamizelka (lejbik) – o prostym kroju, dopasowana do figury za pomocą przyszytego do pleców paseczka i sprzączki. Lejbiki zazwyczaj noszone były latem.

Kaftan (spencer) – noszono go samodzielnie, bądź na lejbiku, szyty z tych samych tkanin co lejbik.

Sukmana – sięgała zazwyczaj do kostek. Jej główną ozdobę stanowiły obszycia czarną taśmą krawędzi prawej poły, brzegów rękawów, pleców.

Spodnie – latem i do pracy noszono płócienne portki. W dni chłodniejsze zakładano jednocześnie kilka ich par. Do ubioru paradnego szyto portki z fałdami. Nogawki tych spodni wkładano w buty. Kolorystyka spodni przechodziła liczne przeobrażenia.

Buty – z cholewami miękkimi, karbowanymi w harmonijkę lub cholewami sztywnymi, prostymi.

DAMSKI

Nakrycie głowy – chusta wełniana o motywach kwiatowych, najczęściej o tle niebieskim, zielonym lub pomarańczowym. Chusty opoczyńskie wiąże się w specyficzny, jedyny w swoim rodzaju sposób.

Koszula – o kroju przyramkowym, ozdobiona koronką szydełkową przy kołnierzykach i mankietach. Hafty w koszulach starszego typu były utrzymane w spokojnej tonacji, w nowszych – gama kolorystyczna stała się bardzo szeroka.

Kiecka i zapaska – wykonana z wełnianych samodziałów, ich barwy zmieniały się wraz ze zmianami tkanin przeznaczanymi na kiecki (w starszych dominował pomarańczowy, w późniejszych wiśniowy, różowy, zielony i niebieski ). Pasy na kieckach zawsze ułożone były pionowo. Dziś kolorystyka kiecek i zapasek jest bardzo bogata. Na zapaski jak i kiecki naszywa się rzędy aksamitek. Do wiązania zapasek służą kolorowe krajki zakończone pomponami. Stosowano zasadę ,że zapaska powinna mieć kolor kontrastowy w stosunku do kiecki, w Zespole Tańca Ludowego „Harnam” jest ona odmienna kolorystycznie od kiecki jednak nie kontrastowa.

Obuwie – trzewiki na obcasie w wysoka cholewą. Za najbardziej eleganckie uważano te z jak najwyższa cholewą. Trzewiki były obuwiem odświętnym, kobieta idąc do miasta lub kościoła szła boso – buty zakładała dopiero u celu.

Biżuteria – zależna od mody. Często noszono korale prawdziwe, bursztyny, sztuczne perełki, korale sztuczne i dętki (szklane koraliki), medaliki i krzyżyki, które często były prezentem ofiarowanym przez kawalera. Harnamowskie tancerki noszą do kostiumu opoczyńskiego kilka sznurów korali czerwonych.

—
Powyższy opis powstał według opracowania: Ocalić od zapomnienia „Polskie Stroje Ludowe” Elżbiety Piskorz-Branekovej, Wyd. MUZA SA, Warszawa 2003.